استصحاب
اقسام استصحاب
براى استصحاب اقسامى گفته شده كه اين اقسام از لحاظ اعتبارات سه گانه زير به هم رسيده است :
1 - اعتبار مستصحب = چيزى كه متعلق يقين بوده و مورد شك واقع شده است .
2 - اعتبار دليل = چيزى كه وجود مستصحب در زمان پيش بحكم آن چيز مورد يقين بوده است.
3 - اعتبار منشأ شك = چيزى كه سبب تزلزل يقين و تحقق شك شده است.
استصحاب به اعتبار نخست بر دو گونه است :
اول اينكه مستصحب , حكم شرعى باشد .
دوم اينكه موضوع حكم شرعى باشد .
حكم شرعى خواه تكليفى باشد يا وضعى و خواه كلى باشد يا جزئى ,موضوع حكم شرعى نيز خواه وجودى باشد يا عدمى .
استصحاب به اعتبار دوم بر سه گونه است :
1 - اينكه دليل حكم پيش . كتاب يا سنت باشد .
2 - دليل آن اجماع باشد .
3 - دليل آن عقل باشد .
استصحاب به اعتبار سوم اقسامى دارد از اين قبيل :
1 - پديد آمدن شك در بقاء مستصحب از راه پيدا شدن شك در وجود مقتضى باشد .
2 - شك در باقى بودن مستصحب از شك در موجود شدن رافع ناشى شده باشد .
3 - شك در بقاء آن از شك در رافع بودن موجود به هم رسيده باشد .
برخى از دانشمندان استصحاب را نسبت به همه اقسام ياد شده حجت دانسته و برخى ديگر تفصيل داده بدينگونه كه فى الثل استصحاب را در موردى كه حكم يقينى پيش , بوسيله عقل ادراك شده باشد يا در موردى كه شك در باقى بودن بواسطه شك در مقتضى پديد آمده باشد جارى ندانسته اند .
منبع: تقریرات اصول فقه دکتر شهابی . نویسنده : عباس فربد