دانلود جزوه اصول فقه

دانلود جزوه اصول فقه

                  

بر روی موارد فوق کلیک کنید

تهیه و تنظیم :

آقای نیما جهانشیری (رتبه یک کانون وکلای البرز)

سید مرتضی هاشمیان (مدرس اصول فقه)

دانلود جزوه اصول فقه

دانلود جزوه اصول فقه :

برای دانلود جزوه اصول فقه اینجا کلیک کنید

تدوین این جزوه و کلیه ی حقوق آن به تلاش دانشگاه پیام نور مرکز ورامین می باشد

حقیقت و مجاز

قبلا در مورد وضع لفظ توضیح دادیم و گفتیم که وضع یعنی واضع لفظی را برای معنایی قرار دهد.مثلا انسان ،فرد مذکر را مَرد نامیدند( یعنی لفظ مَرد را وضع کردند برای انسان مذکر )

 حال اگر ما :

الف- به انسان مذکر،مرد بگوییم، در اینجا ما لفظ مرد را در معنای حقیقی اش به کار برده ایم به آن حقیقت می گوییم

ب – به انسان مونث به خاطر شجاعتش مرد بگوییم، در اینجا ما لفظ مرد را در معنای حقیقی اش  به کار نبرده ایم و در اصطلاح میگوییم آن را در معنای مجازی اش به کار برده ایم

* پس استعمال الفاظ به دو صورت است :

 الف- استعمال حقیقی:یعنی لفط را در معنایی که برایش وضع کرده اند به کار ببریم

ب – استعمال مجازی:یعنی لفظ را در غیر ازمعنایی که برایش وضع کرده اند به کار ببریم

مثالی دیگر :

الف : اگر کسی را که دکترای حقوق دارد، دکتر صدا کنیم،می گوییم در اینجا لفظ دکتر را در معنای حقیقی اش (یعنی معنایی که لغت شناسان برای آن وضع کرده اند) به کار برده ایم (استعمال حقیقی)

ب – اگر فردی دا که در آزمون دکترا ثبت نام کرده و هنوز آزمون نداده برای احترام به او دکتر صدا کنیم، در اینجا لفظ دکتر را در معنای حقیقی اش(یعنی معنایی که لغت شناسان برای آن وضع کرده اند)به کار نبرده ایم،بلکه آن را در معنای مجازی به کار برده ایم

واجب مطلق ( واجب مطلق در اصول فقه )

واجب مطلق واجبی است که وجوب آن مشروط به چیزی نیست

علایم مجاز در اصول فقه ( مبحث حقیقت و مجاز در اصول فقه )

علایم مجاز :

1) تصریح واضع

2) عدم اطراد

3) عدم صحت حمل ( صحت سلب )

4) عدم تبادر

سوالات اصول فقه آزمون وکالت سال 87

اصول استنباط
۱۰۱- ''صالح مرسله''مصالحي هستند كه ..............
۱) ادله صريح بر وجوب عدم رعايت آنها وجود دارد
۲) ادله صريح بر وجوب رعايت آنها وجود دارد
۳) ادله وجوب آنها ارسال شده اما به ما نرسيده است
۴) دليل خاصي نه بروجوب رعايت آنهارسيده ونه بر حرمت آنها

۱۰۲- ''كلام'' علم مطالعه ي موجودات است از طريق .........................
۱) شرعي صرف
۲) استقرائي
۳) عقلي صرف
۴) شرعي و عقلي (تا جايي كه عقل بر خلاف شرع نباشد)

۱۰۳- سنگي دروسط راه افتاده و مانع عبور مردم است. شخصي آن را برمي دارد و راه را باز مي كند. اين شخص يك واجب ................ را به جا آورده است.
۱) مجازي
۲) عيني
۳) كفائي
۴) استحبابي

۱۰۴- مجمل كلامي است كه ..........................
۱) بسيار زيبا و فصيح باشد
۲) بي معنا باشد
۳) معناي آن مردد بين دو يا چند احتمال باشد وبدانيم گوينده كدام يك را خواسته است.
۴) معني آن مردد بين دو يا چند احتمال باشد و ندانيم گوينده كدام يك را خواسته است.

۱۰۵- كدام يك از عبارات ذيل صحيح است؟
۱) قرآن قطعي الصدور و قطعي الدلالت است
۲) قرآن قطعي الصدور و ظني الدلالت است
۳) قرآن ظني الصدور و قطعي الدلالت است
۴) قرآن ظني الصدور و ظني الدلالت است

۱۰۶- قياسي كه علت حكم در فرع قوي تر از اصل باشد قياس ........................... ناميده مي شود
۱) قياس مشكوك العله
۲) قياس مع الفارق
۳) قياس خفي
۴) قياس اولويت

۱۰۷- اطلاق لفظ منصرف است به فرد .......................
۱) كامل
۲) نادر
۳) اكمل و اجلي
۴) غايب

۱۰۸- استصحاب بقاء زوجيت در صورت ترديد در وقوع طلاق، چه نوع استصحابي است؟ از نوع شك در:
۱) مقتضي است
۲) بقاء مستصحب است
۳) رافعيت موجود است
۴) وجود رافع است

۱۰۹- هرگاه دخول شي در مبيع عرفاً مشكوك باشد، آن شيء داخل در بيع نخواهد بود. اين معني ناشي از اصل ......... است.
۱) تاخر حادث
۲) برائت
۳) استصحاب
۴) عدم

۱۱۰- استخراج علت احكام و تعميم دادن آن را ............گويند.
۱) استقراء
۲) تنقيح مناط
۳) قياس اولويت
۴) تقليد

۱۱۱- نتيجه تعارض اصل استصحاب با اصل برائت چه خواهد بود؟
۱) به لحاظ تعارض هر دو ساقط مي شوند
۲) برائت مقدم است
۳) استصحاب مقدم است
۴) حتي المقدور به هردو عمل مي شود.

۱۱۲- دلالت اقتضاء و تنبيه و اشاره را .............. گويند.
۱) مفهوم صريح
۲) منطوق صريح
۳) مفهوم غيرصريح
۴) منطوق غيرصحيح

۱۱۳- مقدمه واجب به كدام دليل واجب است؟
۱) اذن شي اذن در لوازم آن است
۲) به حكم عقل
۳) اگر مقدمه واجب نباشد ديگر وجوبي در كار نيست
۴) وجوب امري،عين وجوب مقدمات و اجزاي آن واجب است.

۱۱۴- بازگشت اصول لفظيه به ................. است.
۱) اصالت صحت
۲) اصالت ظهور
۳) اصالت الاطلاق
۴) اصالت عدم

۱۱۵- ........... عبارت از معنايي است كه .......... از كلام فهميده مي شود و موضوع آن در جمله ذكر شده باشد.
۱) منطوق، مستقيماً
۲) مفهوم موافق، صريحاً
۳) مفهوم مخالف، صريحاً
۴) مفهوم، صريحاً

۱۱۶- كدام گزينه نادرست است؟
۱) اگر غايت داخل در مغيا باشد، حكم آن با حكم قضيه موافق است
۲) اگر غايت داخل در مغيا دانسته نشود، حكم آن مسكوت است
۳) اگر غايت داخل در مغيا دانسته شود، مدلل منطوقي است
۴) در مفهوم مخالف، حكم مفهوم با حكم منطوق مخالف است

۱۱۷- كدام يك از مواد قانوني زير ''مفهوم'' ندارد:
۱) ضامني كه به قصد تبرع ضمانت كرده باشدحق رجوع ندارد( ماده ۷۲۰ قانون مدني )
۲) وقف برمعدوم صحيح نيست مگر به تبع موجود( ماده ۶۹ قانون مدني )
۳) هر معامله كه واقع شود محمول بر صحت است( ماده۲۴۴ قانون مدني )
۴) اگر در بيع عين معين معلوم شود كه مبيع وجود نداشته بيع باطل است( ماده ۳۶۱ قانون مدني )

۱۱۸- مقدمه اي را كه به تنهايي براي ايجاد ذي المقدمه كافي نيست، اما اگر نباشد آن به وجود نمي آيد، ....گويند
۱) سبب
۲) مقتضي
۳) شرط
۴) معد

۱۱۹- شرط در .................. به معناي الزام و التزام است.
۱) اصول
۲) ادبيات
۳) فقه
۴) لغت

۱۲۰- از نظر اصولي مهم ترين دليل استنباط ................... است.
۱) اجماع
۲) سنت
۳) عقل
۴) قرآن

ادامه نوشته

سوالات اصول فقه آزمون وکالت سال 88

اصول استنباط

۶۱. برابر ماده ۲۷۷ قانون مدني :'' متعهد نمي تواند متعهدله را مجبور به قبول قسمتي از موضوع تعهد نمايد ولي حاكم مي تواند نظر به وضعيت مديون مهلت عادله يا قرار اقساط بدهد'' ، عبارت '' ولي حاكم مي تواند ...'' چه عنواني دارد؟

۱)مخصص منفصل لفظي
۲)مخصص متصل استثنايي
۳)مخصص منفصل شرطي
۴)مخصص متصل شرطي

۶۲. ماده ۱۲۵۷ قانون مدني كه مي گويد :'' هر كس مدعي حقي باشدبايد آن را اثبات كند...'' ريشه در چه اصلي دارد؟

۱)استصحاب
۲)اشتغال
۳)صحت
۴)عدم

۶۳. ماده ۳۷۷ قانون مدني مقرر داشته :'' هر يك از بايع و مشتري حق دارد از تسليم مبيع يا ثمن خودداري كند تا طرف ديگر حاضر به تسليم شود...'' تسليم هر يك از عوضين چه نوع واجبي است؟

۱)واجب مضيق
۲)واجب مشروط
۳)واجب عيني تعبدي
۴)واجب عيني توصلي

۶۴. هرگاه شخصي زوجه و پدري فقير دارد كه بايد مخارج هر دو را مطابق مادتين ۱۱۰۶ و ۱۲۰۰ قانون مدني بپردازد ولي تنها مخارج يك نفرشان را مي تواند تامين كند . طبق ماده ۱۲۰۳ آن قانون پرداخت نفقه زوجه بر نفقه پدر مقدم است. اين وضعيت مصداق چيست؟

۱) تعارض واقعي
۲)تعارض ظاهري
۳)تزاحم
۴)تخصيص

۶۵. بند ۳ ماده۳۶۲ قانون مدني مي گويد:'' عقد بيع بايع را به تسليم مبيع ملزم مي نمايد'' اين الزام مصداق چه نوع واجبي است؟

۱)اصلي
۲)تبعي
۳)تخييري
۴)تعبدي

۶۶. ماده ۸۷۴ قانون مدني گويد: '' اگر اشخاصي كه بين آنها توارث باشد بميرند و تاريخ فوت يكي از آنها معلوم و ديگري از حيث تقدم و تاخر مجهول باشد فقط آنكه فوتش مجهول است از آن ديگري ارث مي برد '' حكم اين ماده مبتني بر چيست؟

۱)قاعده يقين با شك ساري
۲)اصل استصحاب
۳)اصل عدم قرينه
۴)اصل تاخر حادث

۶۷. ماده ۶۷ قانون مدني گويد: '' مالي كه قبض و اقباض آن ممكن نيست وقف آن باطل است'' از اين ماده نتيجه مي گيريم كه قبض در عقد وقف :

۱)مقدمه صحت است.
۲)مقدمه علم است.
۳)مقدمه نفوذ است.
۴)مقدمه وجود است.

۶۸. برابر مادتين ۶۰۷ و ۶۲ قانون مجازات اسلامي مقاومت در برابر مامورين دولت حين انجام وظيفه جرم ولي مقاومت درمقابل تعرضات آنان جايز است . هر يك از اين دو قسمت به ترتيب مصداق كدام گزينه است؟

۱)حكم واقعي ثانوي – حكم واقعي اولي
۲)حكم ظاهري – حكم واقعي
۳)حكم واقعي- حكم ظاهري
۴)حكم واقعي اولي – حكم واقعي ثانوي

۶۹. اصل سيزدهم قانون اساسي كه مي گويد : '' ايرانيان زرتشتي ، كليمي و مسيحي تنها اقليت هاي ديني شناخته مي شوند ...'' بيانگر چه نوع مفهومي است؟

۱) غايت
۲)وصف
۳)شرط
۴)حصر

۷۰ . عبارت '' غير مسلم '' براي وصي در ماده ۱۱۹۲ قانون مدني كه مي گويد: '' ولي مسلم نمي تواند براي امور مولي عليه خود وصي غير مسلم معين كند '' مصداق كدام اصطلاح است ؟

۱)مقيد
۲)مخصص
۳)خاص
۴)ناسخ

۷۱. ماده ۸۷۶ قانون مدني گويد: '' با شك در حيات حين ولادت حكم وراثت نمي شود '' مبناي حكم اين ماده چيست ؟

۱)اصل عدم
۲)اصل برائت
۳)اصل استصحاب
۴)اصل احتياط

۷۲. ماده ۲۴ قانون مدني گويد: '' هيچ كس نمي تواند طرق و شوارع عامه و كوچه ها يي را كه آخر آنها مسدود نيست تملك نمايد'' ازاين ماده دو مطلب فهميده مي شود اول قابل تملك نبودن كوچه غير مسدود ، دوم قابل تملك بودن كوچه مسدود . هر يك از اين دو حكم به ترتيب مصداق كدام اصطلاح است؟

۱)مفهوم موافق و مفهوم مخالف
۲)منطوق و مفهوم مخالف
۳)مفهوم موافق و منطوق
۴)منطوق و مفهوم موافق

۷۳. ماده ۱۸ قانون تخلفات اداري كه مي گويد :'' كليه وزارتخانه ها ،سازمان ها و موسسات ، شركت هاي دولتي و ... مشمول اين قانون هستند'' واجد چه نوع عامي است ؟

۱)بدلي
۲)مجموعي
۳)استغراقي
۴)موارد ۲ و۳

۷۴. ماده ۹۶۱ قانون مدني كه بعضي از مواردي را كه اتباع خارجه از حقوق مدني متمتع نيستند بيان نموده ، نسبت به ماده ۹۵۸ آن قانون كه مي گويد: '' هر انسان متمتع از حقوق مدني خواهد بود...'' مصداق كدام گزينه است؟

۱)ناسخ
۲)مقيد
۳)مخصص منفصل
۴)مخصص متصل

۷۵. كدام اصل در علم اجمالي جاري است ؟

۱)احتياط
۲)استصحاب
۳)برائت
۴)عدم

۷۶. ماده ۸۳۳ قانون مدني كه گويد: '' ورثه موصي نمي تواند در موصي به تصرف كند مادام كه موصي له رد يا قبول خود را به آنها اعلام نكرده است '' داراي چه نوع مفهومي است؟

۱)مفهوم حصر
۲)مفهوم شرط
۳)مفهوم غايت
۴)مفهوم وصف

۷۷. حكم ماده ۳۳۱ قانون آيين دادرسي مدني كه مصاديق آراي قابل تجديد نظرخواهي را مشخص كرده است ، چه حكمي است ؟

۱) تخصيص اكثر است.
۲)مخصص منفصل عقلي است .
۳)مخصص منفصل لفظي است .
۴)مخصص متصل صفتي است .

۷۸. اصاله الصحه در ابواب معاملات به اين معني است كه :

۱)اگر معامله اي عرفا واقع شود و ترديد باشد كه آيا داراي تمام شروط صحت بوده يا نه ، بايد قائل به صحت شد.
۲)اگر در شرطيت امري در صحت يكي از عقود و ايقاعات ترديد شود، بايد آن شرط رعايت نشود.
۳)معاملات اعم از عقود و ايقاعات بر طبق اصاله الصحه بايد داراي تمام شرايط و فاقد همه موانع صحت باشد .
۴)معاملات اصولا صحيح انجام شود ودر صورت ترديد در صحت آن ، اصل صحت رعايت نشده است.

۷۹. شرط در '' اصطلاح علم اصول '' عبارت است از :

۱)مقدمه اي كه عدم آن مستلزم عدم ذي المقدمه گرديده ولي وجودش ملازم وجود ذي المقدمه نيست .
۲)جمله اي مركب از دو جمله و ادات شرط
۳)مقدمه اي كه وجودش موجب پيدايش ذي المقدمه مي گردد.
۴)تعهدات تبعي كه در ضمن عقد قرارداد درج مي گردد.

۸۰. ماده ۱۱۹۸ قانون مدني گويد: '' كسي ملزم به انفاق است كه متمكن از دادن نفقه باشد ...'' تمكن منفق نسبت به وجوب انفاق مصداق چه مقدمه اي است؟

۱) مقدمه صحت
۲)مقدمه وجوب
۳)مقدمه وجود
۴)مقدمه علم

ادامه نوشته

تفاوت واجب مشروط و معلق

قبل از این که فرق واجب مشروط و معلق را بگویم،باید فرق وجوب و واجب را بگویم

وجوب حکم است و واجب عمل است ( مثلا وقتی می گوییم نماز واجب است = نماز عمل است و حکم آن وجوب است )

اکنون تفاوت واجب مشروط و معلق را می گوییم:

در واجب مشروط،وجوب دارای شرط است ( یعنی وجوب مشروط به شرطی است ) ولی در واجب معلق وجوب داریم ( وجوب وجود دارد و مشروط به شرطی نیست )

آیا ظاهر قران حجت است :

پیامبر (ص) فرموده اند : خداوند هیچ آیه ای نازل نکرد مگر آنکه آن را ظاهری است و باطنی . منظور از (آیا ظاهر قران حجت است) این است که آیا ما میتوانیم به آنچه که از ظاهر الفاظ قران می فهمیم عمل کنیم

در این زمینه به دو دیدگاه مهم اشاره می کنیم:

 

1- دیدگاه اصولیون: ضاهر آیات قران حجت است و باید به آنچه که از ظاهر آیات قران می فهمیم استناد کنیم و با توجه به آن حکم شرعی و قانون وضع کمنیم

2 – دیدگاه اخباریون : ظاهر آیات قران حجت نیست مگر اینکه روایات،آن آیات را تفسیر کرده باشند

 

عرف متشرعه ( عرف متشرعه در اصول فقه )

عرف متشرعه به الفاظ و اعمالی می گوییم که در زمان پس از پیامبر (ص) عرف شده اند