دلیل چیزی است که از آن حکم شرعی استنباط میشود؛ مثل: کتاب و سنت.
تقسیم دلیل:
1- دلیل اجتهادی: دلیلی که حکم واقعی از آن به دست میآید
2- دلیل فقاهتی: دلیلی که حکم ظاهری از آن به دست میآید
چگونگی صدور حکم توسط مجتهد:
وقتی مجتهد بخواهد حکمی صادر کند،باید مراحلی را طی کند:
در درجه اول،مجتهد باید به ادله قطعی استنباط احکام(قران،سنت،اجماع،ووو) رجوع کند و اگر حکم آن مسیله را در این ادله یافت،بر طبق آن حکم کند. مثلا مجتهد وقتی بخواهد حکم گران فروشی را بیان کند در ابتدا بعه ادله قطعی استنباط احکامن مراجعه می کتند و می بیند که در قران که یکی از ادله قطعی استنباط احکام است خداوند انسان ها را از گرا نفروشی منع کرده است (وَيْلٌ لِّلْمُطفِّفِينَ - (مطففين/1) واي به اينهايي كه كمفروشي مي كنند)
در درجه دوم ،اگر مجتهد حکم مسیله را در ادله قطعی استنباط احکام نیابد،در این مرحله باید به ادله ظنی معتبر(امارات) مراجعه نماید
در درجه سوم اگر مجتهد حکم مسیله را در امارات نیابد،به ناچار باید برای استنباط حکم به اصولی مراجعه کند که به اصول عملیه معروفند( مانند استصحاب،احتیاط و ....)
ادله فقاهتی یعنی دلایلی که با انها حکم ظاهری به دست می آوریم ( یعنی استصحاب و احتیاط و ... )