فایده اصول فقه ( غرض اصول فقه ) یا ( غایت اصول فقه )

فایده ی علم اصول فقه ، به انگیزه ی ما گفته می شود که چرا این علم را ایجاد کردیم

پس فایده یعنی علت غایی

یا بهتر بگویم: فایده یعنی علت ایجاد

فایده همان غرض و غایت است

حال ما چرا اصول فقه را درست کردیم؟

جواب: ما اصول را درست کردیم که با آن احکام و قوانین را استنباط کنیم ( پس این فایده ی اصول است )

به ساده ترین زبان »»»»»»»»» غرض و غایت اصول فقه این است که ما را در به دست آوردن حکم و قانون یاری می کند

موضوع علم اصول:

درباره ي موضوع علم اصول فقه بین علمای اصول اختلاف است:

الف) موضوع علم اصول ادله ي تفصیلی يعنی قران، سنت، اجماع و عقل است.

ب) موضوع علم اصول ادله ي تفصیلی و اصول عمليه است.

ج) موضوع علم اصول ادله ي تفصیلی، قیاس و استحسان است.

د) هر چیزی که فقیه بتواند با آن حکم شرعی به دست بیاورد، موضوع اصل فقه است

- نظر دکتر ابوالحسن محمدی هم همین نظر چهارم است

منفعت اصول فقه :

قبل از توضیح منفعت اصول فقه، برای روشن شدن بحث، در ابتدا تفاوت فایده و منفعت را می گوییم

 

فایده  همان هدفی است که از قبل پیش بینی شده ولی منفعت آن هدفی است که از قبل پیش بینی نشده است

به این مثال دقت کنید : زید قصد می کند برای زیارت امام رضا (ع) به مشهد برود . در راه مشهد از اماکن دیدنی هم بازدید می کند. در این مثال زیارت امام رضا(ع ) از قبل پیش بینی شده که این همان فایده (غرض و غایت) است ولی دیدن اماکن دیدنی در راه مشهد که از قبل توسط او پیش بینی نشده بود، منفعت است

 پس می توان گفت: منفعت اصول فقه، کمک کردن به فرد برای استنباط احکام و قوانین حقوقی است

غرض اصول فقه

غرض از علم اصول , توانا شدن بر استنباط احكام شرعى فرعى و استخراج تكاليف شخصى دينى از روى ادله آنها مى باشد بعلاوه چون اصول براى علم و فقه و عمل به احكام , فقه مى باشد

مى توان فائده و غرض از علم فقه را نيز , بطور غير مستقيم و با واسطه , غرض علم اصول دانست .

منبع: تقریرات اصول فقه استاد محمد شهابی: نویسنده: عباس فربد

موضوع درس مبانی استنباط حقوق اسلامی

هر علمی دارای یک سری موضوع است

درس مبانی استنباط حقوق اسلامی هم دارای موضوعاتی است

موضوع آن هر چیزی است که یک حقوق دان با آن یک قانون را استنباط می کند

مثلا یک حقوق دان با آیه ای از قران و یا یک روایت و یا اصل برائت یک ماده ی قانونی را استنباط میکند

پس موضوع  درس مبانی استنباط حقوق اسلامی، موضوع مشخصی نیست و هر چیزی که یک حقوق دان با استفاده از آن یک ماده ی قانونی را استنباط کند موضوع درس مبانی استنباط حقوق اسلامی است

منفعت علم اصول فقه

منفعت علم اصول 

چيزى كه لحاظش پيش از عمل و علت تحقق آنست ليكن وجود و تحققش پس از عمل مى باشد بنام غرض وفائده و غايت خوانده شده و چيزى كه در طى عملى بدست آيد بىآنكه پيش به ذهن آمده يا در ايجاد آن عمل تأثير كرده باشد بلكه , به حسب ظاهر , به صرف تصادف و اتفاق به حصول پيوندد و عائد گردد بنام منفعت خوانده مى شود .
آنچه علم اصول را بوجود آورده و اكتساب و تحصيل آن را ايجاب مى كند , چنانكه دانسته شد , اين است كه بر استنباط احكام فرعى اسلامى قدرت به هم رسد ليكن بى گمان دانستن بسيارى از مباحث آن براى استنباط همه احكام و قوانين , دينى باشد يا غير آن , سودمند است و , در واقع , نه تنها فقيه اسلامى از آن استفاده مى كند بلكه هر كس با حكم و قانون سر و كار دارد و در رشته هاى حقوقى كار مى كند از آن بهره ور مى شود و هر اندازه نسبت بدانستن مسائل آن ورزيده تر و آزموده تر و نيرومندتر باشد در استنباط مقاصد قانونگذار و حل و تصفيه قضاياى قانونى و حتى تشخيص مصالح و مفاسد وضع و رفع قانون ورزيده تر , نيرومندتر و ماهرتر مى گردد .
خلاصه آنكه غرض از علم  اصول خاص ليكن منفعتش عام است پس در همه قوانين مى توان بسيارى از قواعد آنرا بكار برد و در استخراج حكم از آن استفاده كرد .

منبع: تقريرات اصول : خلاصه تقرير و درس محمود شهابي
نويسنده: فربد، عباس

مبادی اصول فقه

اگر یادتان باشد،قبلاً در این وبلاگ گفتیم که اصول فقه علمی است که در آن ما با ابزار و قواعدی آشنا می شویم و با این ابزار حکم شرعی را استنباط می کنیم

در علم اصول فقه  مباحثی مطرح می شود که این مباحث را در یک تقسیم دو قسم می کنیم:

الف) ابزار ها و قواعد اصول فقه »»»»» قواعدی اند که با آنها حکم صادر می کنیم : مانند مقدمه واجب واجب است و حجیت ظاهر قران و ...

ب) مبادی اصول فقه »»»»» مباحثی که با آنها حکم صادر نمی کنیم ولی دانستن آنها مقدمه ی بررسی ابزار ها و قواعد اصول فقهاست

مبادی اصول فقه عبارتند از:

تعریف اصول فقه ، موضوع اصول فقه، فایده اصول فقه، منفعت اصول فقه ، و ...

هدف اصول فقه

هدف اصول فقه،توانا شدن فرد برای استنباط کردن است ، دقیقتر اگر بخواهیم بگوییم، هدف اصول فقه،توانا شدن فرد برای استنباط کردن احکام از طریق دلایل تفصیلیه است

مسائل علم اصول فقه :

1) مبحث الفاظ

2) مباحث عقلی

3) مبحث حجت

4) اصول عملیه

موسس علم اصول فقه

موسس علم اصول فقه

اولين كساني كه علم اصول  را پايه‌گذاري كرده‌اند امام باقر و امام صادق ـ عليهما السلام ـ هستند و مجموعة اين قواعد و اصول را برخي از علماي متأخر در کتب اصولیشان تدوین نمود اند