آیا ظاهر قران حجت است :

پیامبر (ص) فرموده اند : خداوند هیچ آیه ای نازل نکرد مگر آنکه آن را ظاهری است و باطنی . منظور از (آیا ظاهر قران حجت است) این است که آیا ما میتوانیم به آنچه که از ظاهر الفاظ قران می فهمیم عمل کنیم

در این زمینه به دو دیدگاه مهم اشاره می کنیم:

 

1- دیدگاه اصولیون: ضاهر آیات قران حجت است و باید به آنچه که از ظاهر آیات قران می فهمیم استناد کنیم و با توجه به آن حکم شرعی و قانون وضع کمنیم

2 – دیدگاه اخباریون : ظاهر آیات قران حجت نیست مگر اینکه روایات،آن آیات را تفسیر کرده باشند

 

قران قطعی الصدور و ظنی الدلاله است:

قران قطعی الصدور و ظنی الدلاله است:

قبل از توضیح این قسمت باید بگوییم که وقتی انسان نسبت به موردی آگاهی پیدا می کند این آگاهی چهار حالت دارد:

1 - یا قطع است........... یعنی 100 % مطمین است ................  ( قطع و یقین)

2- یا ظن است  ........... یعنی 51 تا 99 % اطمینان دارد ........  ( احتمال قوی)

3 – یا شک است ......... پنجاه ، پنجاه است                                 ( احتمال مساوی )

4 – یا وهم است .......... 1 تا 49 %                                    ( احتمال ضعیف)

 

 

 1 - قطع حجت است و باید به آن عمل نمود

2 – ظن دو نوع است :

          ظن معتبر : حجت است

          ظن غیر معتبر : حجت نیست

3 –شک : حجت نیست

4 – وهم : حجت نیست

 

 

 

لذا وقتی میگوییم، قران قطعی الصدور است ، یعنی ما 100% یقین داریم که قران از جانب خداوند صادر شده است و به دست ما رسیده

و وقتی میگوییم، قران ظنی الدلاله است،یعنی دلالت بسیاری از آیات قران ظنی است ( به زبان ساده تر چون که در قران آیات بسیاری ناسخ آیات دیگر هستند و آیات بسیاری مخصص آیات دیگری هستند و بسیاری از آیات هم مجمل هستند و ... ، ما نمی توانیم بگوییم که دلالت همه آیات قران قطعی و 100% است، بلکه دلالت بسیاری از آیات قران ظنی است . یعنی به طور قطع نمی توانیم بگوییم که معنای آیه ای چیست( زیرا احتمال نسخ یا تخصیص یا اجمال و .. در آیات وجود دارد)

 

 

 

تقسیم بندی سوره های قران:

  تفاوت سوره های مکی و مدنی:

 

سوره های مکی	سوره های مدنی
آيات و سوره‎هائي كه قبل از هجرت نازل شده	آيات و سوره‎هائي كه بعد از هجرت نازل شده
بیشتر این سوره ها کوتاه اند	بیشتر این سوره ها بلند اند
بیشتر مربوط به امور اعتقادی اند ( مانند توحید و معاد)	بیشتر مربوط به مسایل تقنینی و تشریعی اند

 

 

 

حجیت سنت:

چگونه ثابت میکنیم که سنت حجت است:

در آیات بسیاری از قران به طور صریح یا ضمنی به حجیت سنت اشاره شده است

گفتیم که سنت قول و فعل و تقریر چهارده معصوم(ع) است و خداوند صراحتا در آیه 59 سوره نسا فرموده اند که :» يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا أَطيعُوا اللَّهَ وَ أَطيعُوا الرَّسُولَ وَ أُولِي الْأَمْرِ مِنْکُمْ - اي كساني كه ايمان آوردهايد اطاعت كنيد خدا را، اطاعت كنيد پيامبر خدا را و اولي الامر را  «

که آیه اطاعت از رسول و فرستاده خداوند بر مردم را لازم دانسته

 

آیه دیگری که حجت بودن سنت را ثابت می کند آیه 64 سوره نسا است (وَ ما أَرْسَلْنا مِنْ رَسُولٍ إِلاَّ لِيُطاعَ بِإِذْنِ اللَّهِ وَ لَوْ أَنَّهُمْ إِذْ ظَلَمُوا أَنْفُسَهُمْ جاؤُکَ فَاسْتَغْفَرُوا اللَّهَ وَ اسْتَغْفَرَ لَهُمُ الرَّسُولُ لَوَجَدُوا اللَّهَ تَوَّاباً رَحيماً - ما هیچ پیامبری را نفرستادیم مگر برای این که به اذن خدا در همه امور از او پیروی شود ; پس چگونه با بهانه هایی مانند برقراری سازش میان دو طرف دعوا ، از پیامبر روی می گردانند ؟ اگر آنان پس از آن که با این عمل بر خود ستم کردند نزد تو می آمدند و از خدا آمرزش می خواستند و پیامبر نیز برای آنان طلب آمرزش می کرد ، قطعاً خدا را توبه پذیر و مهربان می یافتند )

می بینیم که این آیه هم اطاعت از رسول و سنت را واجب دانسته

 

اجماع مرکب

اجماع مرکب یعنی تمام مجتهدان در مورد یک موضوع ، یک نظر واحد نداشته باشند و نظرات متعددی بدهند و از ترکیب کردن نظر آنها،یک نظر را به دست بیاوریم که به این نوع اجماع،اجماع مرکب می گوییم

اجماع بسیط در مقابل اجماع مرکب قرار دارد

فرق سوره های مکی و مدنی

سوره های مکی:

1) سوره هایی که در آنها سجده وجود دارد ، مکی هستند

2) سوره هایی که در آنها لفظ کلاً وجود دارد ، مکی هستند

3) آیات این سوره ها کوتاه هستند

سوره های مدنی :

1) آیات این سوره ها بلند هستند

2) سوره هایی که در آنها ( یا ایها الذین امنوا ) وجود دارند مدنی هستند

اجماع بسیط

اجماع بسیط یعنی تمام مجتهدان در مورد یک موضوع،یک نظر واحد داشته باشند

اجماع بسیط در مقابل اجماع مرکب قرار دارد

قران

قران اولین و مهم ترین دلیل استنباط احکام است

قران آخرین کتاب آسمانی و معجزه ی پیامبر (ص) است

سوره های قران به سوره های مکی و مدنی تقسیم می شود

مطالب قران به داستان ها و نکات تارخی و عقاید و احکام و ... تقسیم می گردد

کاربرد سنت در فقه و حقوق :

 کاربرد سنت در فقه و حقوق :

 اولين کاربرد سنت : توضيح آيات قران است

همان طور که اشاره کرديم در قران بسياري از مسايل به صورت کلي بيان شده اند و به جزييات آنها اشاره نشده و سنت است که اين جزييات را بيان مي کند

مثلا در قران آمده: اقيموا الصلوة – نماز اقامه کنيد ، ولي در مورد جزييات نماز ( مانند تعداد رکعتهاي آن و ...) سخني گفته نشده . اين رسول و فرستاده خداوند (قول،فعل،تقرير) است که اين جزييات را براي ما روشن مي سازد

 

دومين کاربرد سنت : بيان احکام و قوانيني که در قران نيامده :

در قران عمل لواط  به عنوان گناهي کبيره بيان شده ولي به جزييات آن ( مانند مجازات آن ) اشاره نشده و حال اين سنت است که مجازات لواط کاراين است که يا گردنش را با شمشير بزنند و يا او را دست و پا بسته از بالاي کوه به پايين باندازند و يا او را بسوزانند

حجيت سنت:

چگونه ثابت ميکنيم که سنت حجت است:

در آيات بسياري از قران به طور صريح يا ضمني به حجيت سنت اشاره شده است

گفتيم که سنت قول و فعل و تقرير چهارده معصوم(ع) است و خداوند صراحتا در آيه 59 سوره نسا فرموده اند که :» يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا أَطيعُوا اللَّهَ وَ أَطيعُوا الرَّسُولَ وَ أُولِي الْأَمْرِ مِنْکُمْ - اي كساني كه ايمان آوردهايد اطاعت كنيد خدا را، اطاعت كنيد پيامبر خدا را و اولي الامر را  «

که آيه اطاعت از رسول و فرستاده خداوند بر مردم را لازم دانسته