عام مجموعی

عام مجموعی: 
در این نوع از عام، موضوع حکم و متعلق آن تمام افراد یک مجموعه است و به صورت یک مجموعۀ غیرقابل انفکاک، موضوع حکم واقع می شود. مانند: "تعریف شیعه اثنی عشری که یعنی اعتقاد به همه امامان دوازده گانه در عام مجموعی تمام افراد آن مجموعه به منزلۀ فرد واحد است اگر یک فرد را ترک کند مثل این است که با امر به طور کلی مخالفت کرده است.

مخصص متصل

مخصص متصل

هرگاه مخصص، همراه با کلام عام ذکر شود و از خود استقلالىنداشته باشد، بلکه جزئى از کلام عام به حساب آید آن را مخصص متصل می گویند.
مانند: ماده 3 ق.ت: کلیه معاملات تجار تجارتى است، مگر اینکه ثابت شود معامله مربوط به امور تجارتى نیست.

ادلّۀ اربعه

ادلّۀ اربعه:
ادلّۀ اربعه یعنی دلیل هاى چهارگانه بر احکام شرعى. ادلّۀ اربعه عبارتند از: کتاب، سنّت، اجماع و عقل.

مفهوم عدد

مفهوم عدد
بعضی جملات دارای عدد هستند. این جملات مفهوم مخالف ندارند.
مثال‌هایی برای مفهوم عدد
مثال اول: موصی می‌تواند یک نفر را برای نظارت در عملیات وصی معین کند.
در این ماده؛ عدد مفهوم ندارد؛ چون می‌دانیم که بیشتر از یک نفر را هم می‌تواند انتخاب کند و نمی‌توانیم بگوییم که مفهوم این ماده این است که بیش از یک نفر را نمی‌تواند برای نظارت در عملیات وصی معین کند.

مثال دوم: ماده ۱۱۸ قانون مدنی: هيچ يک از دو شريک حق ندارد ديوار مشترک را بالا ببرد يا روي آن، بنا يا سرتيري بگذارد يا دريچه و رف باز کند يا هر نوع تصرفي نمايد مگر به اذن شريک ديگر.

نکته: عدد اگر حداقل و حداکثر داشته باشد به موجب قرینه مفهوم دارد.
مثال اول: فاصله بین تشکیل مجمع عمومی و نشر دعوت نامه حداقل ۱۰ روز حداکثر ۴۰ روز است.
مفهوم مخالف این ماده این است که کمتر از ده روز و بیشتر از چهل روز نمی‌تواند باشد.
مثال دوم: هرکس مالی پیدا کند که قیمت آن کمتر از یک درهم باشد می‌تواند تملک کند (واژه کمتر قرینه بر این است که قیمت مال پیداشده از جانب کثرت و اعلی محدود شده است و مفهوم دارد)
مثال سوم: سن بلوغ پسر ۱۵ سال تمام و برای دختر ۹ سال تمام. تمام قرینه است که عدد مفهوم دارد یعنی کمتر از ۱۵ یا ۹ سال سن بلوغ نیست.

ظهور امر پس ا ز حظر و منع يا توهم وجود حظر و منع بر چيست؟

ظهور امر پس ا ز حظر و منع يا توهم وجود حظر و منع بر چيست؟
به عبارت ديگر امري پس از حظري انشاء شود يا آنکه توهم منع يا حظري باشد سپس امري در همان زمينه وارد گردد، مانند: آنجا که پزشک بيمار را از نوشيدن آب منع کند، سپس به او بگويد: آب بنوش يا آنکه پزشک پس از آنکه بيمار توهم داشت که نوشيدن آب بر او ممنوع است، به او بگويد: آب بنوش. اصولي ها در مثل اين امر با هم اختلاف دارند، که اختلافشان در موارد زير است:
1)  آيا امر عقيب بر حظر ظهور بر وجوب دارد؟
2)  آيا امر عقيب بر حظر ظهور بر اباحه دارد؟
3)  آيا امر عقيب بر حظر ظهور بر ترخيص، يعني برداشتن منع دارد؟
4)  آيا در امر عقيب بر حظر ما بايد به حکم ما قبل از حظر رجوع کنيم و به همان عمل نماييم؟
در اين زمينه اقوال زيادي وجود دارد صحيحترين قول ، قول سوم است. که امر عقيب بر حظر ، دلالت بر ترخيص مي نمايد. يعني فقط برداشتن منع.
زيرا ، امر به حکم عقل بر وجوب دلالت دارد . چون وقتي مولا اگر مکلف را بعث نمود عقل مي گويد مکلف بايد منبعث شود. ولي در امر عقيب حظر اصلا بعث وجود ندارد تا عقل حکم به وجوب نمايد. بنابراين فقط بر ترخيص دلالت دارد.

دانلود جزوه‌‌ی اصول فقه برای آزمون وکالت


دانلود جزوه اصول فقه ( قسمت اول ) 


دانلود جزوه اصول فقه ( قسمت دوم )


دلالت ضيغه نهي بر دوام و تکرار

دلالت ضيغه نهي بر دوام و تکرار
علماي اصول در اين که آيا صيغه نهي بر مره دلالت دارد يا بر تکرار ، اختلاف دارند.
صيغه نهي فقط بر زجر و منع دلالت دارد و منهي عنه صرف طبيعت است. ولي نکته اي که در اينجا هست اين است که ترک طبيعت وقتي تحقق مي يابد که همه افراد آن ترک شود و حتي يکبار اتيان نشود.

اقسام وضع کدامند؟

اقسام وضع کدامند؟ 

1-    تعیینی (تخصیصی): در اثر جعل، قرارداد و انشاء واضع بوجود می آید.  

2-    تعینی (تخصصی): در اثر کثرت استعمال محقق می شود.

اقسام دیگر وضع

1-    وضع خاص و موضوع له خاص: اسامی اعلام

2-    وضع خاص و موضوع له عام: امکان وقوع ندارد.

3-    وضع عام و موضوع له خاص: ضمایر و اسمای اشاره

4-    وضع عام و موضوع له عام: انسان، درخت

دلالت غير لفظى

دلالت غير لفظى: چنانچه براى تفهيم يك مقصودى علائمى بين طرفين وضع و مقرر شود در اينصورت دلالت آن علائم بر آن مقصود دلالت وضعى غير لفظى خواهد بود مثلا در مجالس مقنّنه قيام و قيود نمايندگان علامت تصويب و يا ردّ لوائح مطروحه است و يا وجود نشانه‌هاى مخصوص در معابر عمومى علامت منع عبور و مرور است و هكذا. . . در كليه اين موارد دلالت اين علامات بر مقاصد معينه دلالت وضعى غير لفظى است.
منبع : اصول فقه ؛ محمد رشاد

وضع تعینی

Normal 0 false false false EN-US X-NONE FA MicrosoftInternetExplorer4

/* Style Definitions */ table.MsoNormalTable {mso-style-name:"Table Normal"; mso-tstyle-rowband-size:0; mso-tstyle-colband-size:0; mso-style-noshow:yes; mso-style-priority:99; mso-style-qformat:yes; mso-style-parent:""; mso-padding-alt:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; mso-para-margin-top:0cm; mso-para-margin-right:0cm; mso-para-margin-bottom:10.0pt; mso-para-margin-left:0cm; line-height:115%; mso-pagination:widow-orphan; font-size:11.0pt; font-family:"Calibri","sans-serif"; mso-ascii-font-family:Calibri; mso-ascii-theme-font:minor-latin; mso-hansi-font-family:Calibri; mso-hansi-theme-font:minor-latin; mso-bidi-font-family:Arial; mso-bidi-theme-font:minor-bidi;}

وضع تعینی

کثرت استعمال لفظ در معنایی غیر وضعی توسط عرف که به مرور زمان همین معناي غیروضعی تثبیت شده و بدون قرینه قابل فهم است.