علم اصول فقه هم دارای موضوعی است
موضوع اصول فقه، چیز هایی است که فقیه و مجتهد یا استفاده از آنها، حکم شرعی را به دست می آورد
مانند قران و سنت و اجماع و عقل و قیاس و استحسان و استصلاح و سد ذرایع و فتح ذرایع و عرف و استصحاب و احتیلط و برایت و تخییر و ...
فایده همان هدفی است که از قبل پیش بینی شده ولی منفعت آن هدفی است که از قبل پیش بینی نشده است
به این مثال دقت کنید : زید قصد می کند برای زیارت امام رضا (ع) به مشهد برود . در راه مشهد از اماکن دیدنی هم بازدید می کند. در این مثال زیارت امام رضا(ع ) از قبل پیش بینی شده که این همان فایده (غرض و غایت) است ولی دیدن اماکن دیدنی در راه مشهد که از قبل توسط او پیش بینی نشده بود، منفعت است
پس می توان گفت: منفعت اصول فقه، کمک کردن به فرد برای استنباط احکام و قوانین حقوقی است
مى توان فائده و غرض از علم فقه را نيز , بطور غير مستقيم و با واسطه , غرض علم اصول دانست .
منبع: تقریرات اصول فقه استاد محمد شهابی: نویسنده: عباس فربد
چيزى كه لحاظش پيش از عمل و علت تحقق آنست ليكن وجود و تحققش پس از عمل مى باشد بنام غرض وفائده و غايت خوانده شده و چيزى كه در طى عملى بدست آيد بىآنكه پيش به ذهن آمده يا در ايجاد آن عمل تأثير كرده باشد بلكه , به حسب ظاهر , به صرف تصادف و اتفاق به حصول پيوندد و عائد گردد بنام منفعت خوانده مى شود .
آنچه علم اصول را بوجود آورده و اكتساب و تحصيل آن را ايجاب مى كند , چنانكه دانسته شد , اين است كه بر استنباط احكام فرعى اسلامى قدرت به هم رسد ليكن بى گمان دانستن بسيارى از مباحث آن براى استنباط همه احكام و قوانين , دينى باشد يا غير آن , سودمند است و , در واقع , نه تنها فقيه اسلامى از آن استفاده مى كند بلكه هر كس با حكم و قانون سر و كار دارد و در رشته هاى حقوقى كار مى كند از آن بهره ور مى شود و هر اندازه نسبت بدانستن مسائل آن ورزيده تر و آزموده تر و نيرومندتر باشد در استنباط مقاصد قانونگذار و حل و تصفيه قضاياى قانونى و حتى تشخيص مصالح و مفاسد وضع و رفع قانون ورزيده تر , نيرومندتر و ماهرتر مى گردد .
خلاصه آنكه غرض از علم اصول خاص ليكن منفعتش عام است پس در همه قوانين مى توان بسيارى از قواعد آنرا بكار برد و در استخراج حكم از آن استفاده كرد .
منبع: تقريرات اصول : خلاصه تقرير و درس محمود شهابي
نويسنده: فربد، عباس