ظن خاص و ظن مطلق

 در يک تقسيم، ظن به خاص و مطلق تقسيم مي شود.

ظنّ خاص=> ظنون بخصوصي که دليل بر حجت بودن آن ها به دست ما رسيده (ظاهر الفاظ، قول لغوي، اجماع لغوي، اجماع منقول، خبر واحد)

ظنّ مطلق=> يعني تمام ظنون حجت هستند مگر ظنوني که دليل بر عدم حجيت آن ها به دست ما رسيده باشد

پس مي توان لين گونه نتيجه گرفت که:

در ظنّ خاص: هيچ ظنّي معتبر نيست مگر ظنوني دليلي بر حجت بودنشان در دست باشد

در ظنّ مطلق: همه ي ظنون حجت اند مگر ظنوني که به دليل عدم حجيت آن ها در دست باشد

مباحثي که ما در اين کتاب از آن بحث کرديم پيرامون ظنون خاص بود و به بحث در مورد ظنّ مطلق نيازي نداريم. زيرا بحث از ظنّ مطلق هنگامي نياز است که حجيت ظنّ خاص را نتوانيم ثابت کنيم (به عبارت ديگر زماني لازم است از ظنّ مطلق بحث کنيم که ظنون خاص- يعني ظنوني که دليل خاصي بر حجيت آن ها رسيده است- را نتوانيم معين و معرفي کنيم. ولي مي بينيم که ظنون خاص را معين کرده و بيان نموده ايم

حجیت ظن

اصولا : ظن حجت نيست( يعني ما نمي توانيم بر طبق ظن خود عمل نماييم) : لا يُغْني‏ مِنَ الْحَقِّ شَيْئاً : ( يونس، 36) ترجمه: همانا ظن و گمان، هرگز انسان را از حقّ بى‏نياز نمى‏سازد( به بيان ديگر : ظن بجاي يقين نمينشيند و سودي نميبخشد)

 اما استثناً در مواردي ظن حجت است و مي توان به آن استناد نمود که عبارتند از :

1 – ظاهر الفاظ

2 – قول لغوي

3 – اجماع منقول

4 – خبر واحد

 * به چهار مورد نامبرده، ظن خاص مي گوييم

 

ظن خاص :

ضني است که دليلي( مانند بناي عقلا و خردمندان)بر حجت بودنش از طرف شارع به دست ما رسيده است