مخصص منفصل عقلى

مخصص منفصل عقلى:

هر گاه جمله عامى صادر شود ولى عقل دایره شمول راضیق نماید، آن را مخصص عقلى گویند و چون با فاصله انجام مى شود، منفصل است. مثل آنکه شخصى به خادم خویش بگوید: تمام همسایگان را به منزل من دعوت کن. این جمله عام است، ولى اگر براى خادم چنین قطعى حاصل شود که صاحب منزل هیچگاه مایل نیست دشمنانش به خانه او بیایند در اینجا این قطع و جزم عقلى، حکم عام را تخصیص مى زند. یعنى مخصوص مى کند به همسایگانى که با صاحب منزل دشمنى و عداوتى ندارند.
اینگونه مخصص را در اصطلاح علماى اصول فقه مخصص لبّى نیز مى نامند، که به معناى همان عقلى است.

احکام پنجگانه تکلیفیه

احکام پنجگانه تکلیفیه

احکام پنجگانه تکلیفیه عبارت است از انشای صادر شده به انگیزه برانگیختن یا بازداشتن مکلّف از عملی یا ترخیص در آن عمل.

احکام تکلیفی بر پنج قسم است: وجوب؛ حرمت؛ استحباب؛ کراهت؛ اباحه. این احکام به طور مستقیم به افعال مکلفان تعلق می گیرد.