عام مجموعی
هرگاه تعلق حکم به عام به نحوی باشد که حکم برای همۀ افراد عام با هم و مجموعاً باشد به طوری که فقط یک حکم وجود داشته باشد نه چندین حکم، آن را عام مجموعی نامند.
منبع : ابوالحسن محمدی ؛ مبانی استنباط حقوق اسلامی
هرگاه تعلق حکم به عام به نحوی باشد که حکم برای همۀ افراد عام با هم و مجموعاً باشد به طوری که فقط یک حکم وجود داشته باشد نه چندین حکم، آن را عام مجموعی نامند.
منبع : ابوالحسن محمدی ؛ مبانی استنباط حقوق اسلامی
الف - تخییر بین دو یا چند دلیل متعارض : الدليلان اذا تعارضا تساقطا. هرگاه دو دليل با هم متعارض باشند و مرجحي براي انتخاب يكي از آنها وجود نداشته باشد هردو سقوط مي كنند.
ب- تخییر بین دو حکم متزاحم : هرگاه 5حكم چنان جعل شده باشد كه از نظر مقنن هر دو مطلوب باشند اما در عمل نتوان هر 5را جمع كرد و تنها انجام يكي از آنها مقدور باشد چنين وضعي را تزاحم 5حكم گويند .مانند نجات همزمان دو غريق.
ج- نخییر بین محذورین : اجمال مي دانيم كه حكمي الزامي داريم ولي نوع الزام را نمي دانيم كه الزام به انجام آن داريم يا به ترك آن و به تعبير ديگر تكليف مردد است بين حرمت و وجوب چيزي.مثال: دورا بين محذورين.
د- تخییر بین افراد واجب مخير: نوعي از واجب واجب تخييري است و بدين نحو است كه دو يا چند چيز مورد يك خطاب و يك تكليف قرار گيرند مانند خصال كفارات و مجازات هايي كه به صورت مخير در قانون پيش بيني شده است لكن بايستي توجه داشت كه اين موارد از اصل تخيير خارج است.مثال شعيب(ع) به موسي (ع) گفت كه ميخوام يكي ازاين 5 دخترانم را به ازدواج تو درآورم در برابر 3سال خدمت شباني و اگر خواستي 13 سال. بدين ترتيب 5 كار به صورت واجب مخير مورد مهر قرار مي گيرد و بر موسي ع واجب مي شود.
دلالت لفظ بر معنا به چهار صورت مي باشد :
الف – نص
ب- ظاهر
ج- مجمل
د- مؤول