قول لغوي:

 قول لغوي:

منظور از قول لغوي عقيده و بنائ لغت شناسان (علماي لغت) در مورد معاني الفاظ است

به زبان ديگر، به عقيده و نظر کارشناسان علم لغت در مورد معاني الفاظ قول لغوي مي گوييم

همانطور که مي دانيد مجتهد براي استنباط احکام شرعي بايد به منابعي مانند قرآن و حديث رجوع کنند که متن آن ها به زبان عربي است و کلمات مشکل در اين زبان بسيار است. حال اگر يک مجتهد در راه استنباط احکام به ابين منابع (که به زبان عربي هستند) مراجعه نمايد و به لغتي برخورد کند که معناي آن را نمي داند وظيفه ي او چيست؟

آيا بايد به اين علت که معناي آن لفظ را نمي داند، از آن قسمت (آيه ،حديث و...) به طور کلي صرف نظر نمايد؟

اگر اينگونه باشد، دست مجتهد از بسياري از آيات و روايات کوتاه مي شود و استنباط احکام شرع به نحو مطلوب و کامل صورت نمي گيريد لذا مجتهد  براي فهم معناي آن الفاظ بايد به قول و نظر لغت شناسان مراجعه کند (روش و بناي عقلا هم بر اين است که مراجعه ي جاهل به عالم واجب است همانطور که رجوع غير متخصص در امور ديني در تقليد احکام دين به متخصص در امور ديني (مجتهد) واجب است.

نتيجه: اگر به قول لغوي مراجعه نکنيم در استنباط احکام شرع با مشکلات متعددي مواجهه مي شويم. لذا بايد به قول لغوي رجوع کنيم هر چند که قول لغوي ما را به قطع نمي رساند ولي به ظن مي رساند که اين ظن از ظنون معتبر است.

 *مهم ترين دليل بر حجيت قول لغوي بناي عقلاء است


 شرايط لغت شناس:

وقتي که مجتهد بخواهد به قول و نظر يک لغت شناس مراجعه کند لغت شناس بايد چه شرايطي داشته باشد؟

آيا بايذد شرايط شاهد (مانند عدالت، مرد بودن و...) را داشته باشد يا خير ؟

جواب: براي اينکه نظر متخصص علم لغت حجيت داشته باشد بايد شرايط کارشناس را داشته بلشد ولازم نيست شرايط شاهد را داشته باشد از جمله شرايط کارشناس،اين است که راي و نظر او موثق و مورد اطمينان باشد و با مدارک و مستنداتي که ما نسبت به آن ها يقين داريم تعارض نداشته باشد

اقسام شهرت : شهرت فتوایی شهرت عملی شهرت روایی

شهرت عملي=> يعني مشهور بودن عمل به روايتي نزد فقها

شهرت فتوايي=> يعني مشهور بودن فتوايي نزد فقها به طوري که آن فتوا مستند به روايتي نباشد

شهرت روايي=> يعني روايتي توسط راويان متعدد  نقل شده باشد


*در اصول و حقوق، در مورد شهرت روايي و عملي بحث خاصي نمي شود ولي شهرت فتوايي مورد بحث   

  قرار گرفته است.

 

حجيت شهرت فتوايي:

 در مورد حجيت شهرت فتوايي بين اصوليون اختلاف نظر وجود دارد:

عده اي آن را حجت مي دانند

 عده اي مانند علامه مظفر آن را حجت نمي دانند 

آيا ظاهر قران حجت است :

پيامبر (ص) فرموده اند : خداوند هيچ آيه اي نازل نکرد مگر آنکه آن را ظاهري است و باطني . منظور از (آيا ظاهر قران حجت است) اين است که آيا ما ميتوانيم به آنچه که از ظاهر الفاظ قران مي فهميم عمل کنيم

در اين زمينه به دو ديدگاه مهم اشاره مي کنيم:

 

1- ديدگاه اصوليون: ضاهر آيات قران حجت است و بايد به آنچه که از ظاهر آيات قران مي فهميم استناد کنيم و با توجه به آن حکم شرعي و قانون وضع کمنيم

2 – ديدگاه اخباريون : ظاهر آيات قران حجت نيست مگر اينکه روايات،آن آيات را تفسير کرده باشند